W obliczu rosnących kosztów energii elektrycznej i ogrzewania coraz więcej osób bierze pod uwagę budowę domu zeroenergetycznego. Tego typu budynki nie są chwilowym trendem, ale przyszłością współczesnego budownictwa. Obowiązujące przepisy budowlane nakładają wymóg stosowania rozwiązań ekologicznych i energooszczędnych, które przekładają się na minimalizację kosztów użytkowania i jednocześnie mają neutralny wpływ na środowisko. Dom zeroenergetyczny to inwestycja, która pozwala na uniezależnienie się od zewnętrznych dostaw energii, a także na przyczynienie się do ochrony środowiska. Jakie są zalety takich budynków i jakie koszty są z nimi związane?
Przeczytaj także:
- Opłata zmienna sieciowa za prąd – co to jest?
- Jak kształtuje się przyszłość fotowoltaiki w 2025 roku?
- Fotowoltaika – rozwiązanie na black out?
Co to jest dom zeroenergetyczny?
Dom zeroenergetyczny, nazywany także zeroemisyjnym, to budynek, który nie korzysta z energii pierwotnej pochodzącej z konwencjonalnych źródeł. Jego mieszkańcy zaspokajają swoje potrzeby energetyczne za pomocą odnawialnych źródeł energii, takich jak pompy ciepła, turbiny wiatrowe, biomasa czy instalacje fotowoltaiczne. Tego rodzaju dom cechuje się zrównoważonym bilansem energetycznym, w którym ilość energii wyprodukowanej równoważy ilość zużywanej. Dzięki temu jest on samowystarczalny zarówno pod względem energetycznym, jak i grzewczym.
Domy zeroenergetyczne są doskonale ocieplone i uszczelnione, dzięki czemu minimalizują straty energii. Ich użytkownicy nie ponoszą kosztów związanych z rachunkami za energię, a budynki te nie generują dodatkowych emisji dwutlenku węgla. To z kolei sprawia, że są przyjazne dla środowiska i wspierają ideę zrównoważonego rozwoju.
Czym się różni dom zeroenergetyczny od autonomicznego i pasywnego?
Dom autonomiczny to budynek zaprojektowany tak, aby mógł funkcjonować w pełni niezależnie. Wykorzystuje odnawialne źródła energii, jest starannie uszczelniony i docieplony, a także samowystarczalny nie tylko w zakresie energii i ogrzewania, ale również dostarczania wody i odprowadzania ścieków. Dzięki temu nie wymaga podłączenia do zewnętrznych sieci wodno-kanalizacyjnych.
Dom pasywny, choć również jest energooszczędny, różni się od autonomicznego i zeroenergetycznego. Jest to budynek, który zużywa bardzo mało energii – około 15 kWh/m² rocznie. Przekłada się to na niskie rachunki za media. Stawia się w nim na efektywne uszczelnienie i izolację oraz korzystanie z ekologicznych źródeł energii. W przeciwieństwie do domu autonomicznego, nie jest w pełni samowystarczalny w zakresie energii, ogrzewania ani systemów wodno-kanalizacyjnych. Jest więc bardziej zależny od zewnętrznych dostaw.
Jak wygląda bryła domu zeroenergetycznego?
Aby ograniczyć powstawanie mostków termicznych i zapewnić maksymalną szczelność, zaleca się wybór prostych, zwartych brył budynku, unikając tym samym dodatkowych elementów konstrukcyjnych. Mowa tutaj o takich elementach jak lukarny, wykusze czy balkony. Jeśli balkon jest niezbędny, warto zastosować konstrukcję samonośną, która nie wpłynie na izolacyjność budynku. Dachy dwuspadowe o nachyleniu 30–45 stopni są szczególnie rekomendowane w projektach domów zeroenergetycznych, ponieważ jest to optymalny kąt nachylenia dachu pod fotowoltaikę.
Prawidłowe usytuowanie domu na działce ma ogromne znaczenie dla efektywności energetycznej nieruchomości. Budynek powinien być zorientowany tak, aby jak najdłużej korzystać z naturalnego światła dziennego. Można to osiągnąć, projektując większe przeszklenia od strony południowej lub południowo-zachodniej. Od strony północnej warto ograniczyć powierzchnię okien i umieścić tam pomieszczenia gospodarcze. Dodatkowo, ochrona przed wiatrem, na przykład poprzez nasadzenie krzewów, zwiększa komfort cieplny. Działki na południowych zboczach mają także najlepsze warunki dla tego typu budynków.
Jakie instalacje OZE wybrać do domu zeroenergetycznego?
Odnawialne źródła energii pozwalają znacząco zmniejszyć zarówno koszty eksploatacji, jak i wpływ gospodarstwa domowego na środowisko. To sprawia, że coraz częściej są uwzględniane w projektach nowych budynków. Fotowoltaika, która stanowi jeden z najważniejszych elementów wyposażenia domu zeroenergetycznego, umożliwia produkcję czystej energii elektrycznej, która zasila domowe urządzenia. Dzięki temu mieszkańcy mogą ograniczyć korzystanie z energii z sieci, szczególnie jeśli system jest uzupełniony o przydomowy magazyn energii.
Istotną rolę w osiągnięciu statusu domu zeroenergetycznego odgrywa również system grzewczy. Wśród popularnych rozwiązań znajdują się pompy ciepła, które zapewniają ogrzewanie budynku w chłodniejszych miesiącach i dostarczają ciepłą wodę użytkową przez cały rok. Charakteryzują się wysoką efektywnością energetyczną, co pozwala na minimalne zużycie energii elektrycznej. Nowoczesne modele mogą pobierać nawet 80% energii potrzebnej do ogrzewania z odnawialnych źródeł, a jedynie 20% z energii elektrycznej, a to dodatkowo podnosi efektywność energetyczną budynku.
W Polsce dużą popularnością cieszą się pompy ciepła powietrze-woda. Ich wybór wynika z wysokiej wydajności, łatwego montażu, bezpieczeństwa oraz wygody użytkowania. Są także bardziej przystępne cenowo w porównaniu do modeli gruntowych. W domu zeroenergetycznym pompa ciepła powinna być zasilana energią pochodzącą z instalacji fotowoltaicznej. Tylko w takim układzie wskaźnik EP, który określa zużycie nieodnawialnej energii przez budynek, może osiągnąć poziom zerowy.
Połączenie fotowoltaiki z pompą ciepła daje wiele korzyści podczas ich eksploatacji, jednak najlepiej uwzględnić to rozwiązanie już na etapie projektowania domu. Pozwala to nie tylko zoptymalizować funkcjonowanie budynku, ale także zmniejszyć koszty inwestycyjne, na przykład dzięki rezygnacji z budowy systemu kominowego.
Jak magazynować energię w domu zeroenergetycznym?
Koncepcja domów zeroenergetycznych obejmuje zarówno produkcję, jak i przechowywanie energii. Jednym ze sposobów magazynowania są akumulatory, które pozwalają na gromadzenie określonej ilości energii. Takie urządzenia mogą być naprawdę efektywne i świetnie sprawdzać się w domu, pod warunkiem że są one odpowiednio dobrane.
Alternatywnym rozwiązaniem, często bardziej opłacalnym, jest wykorzystanie sieci elektrycznej jako „magazynu” energii. W systemie on-grid prosument przesyła nadwyżki wyprodukowanej energii do sieci energetycznej, a uzyskane środki są zapisywane na jego depozycie prosumenckim. Dzięki temu nie ma potrzeby inwestowania w drogie urządzenia do magazynowania ani martwienia się o zagospodarowanie nadmiaru energii.
Innym sposobem przechowywania energii jest wykorzystanie gruntu jako naturalnego akumulatora ciepła. W tego rodzaju systemach energia jest magazynowana w podziemnych instalacjach, takich jak odwierty geologiczne czy elementy instalacji solarnej umieszczone pod ziemią. Dzięki temu ciepło może być przechowywane i wykorzystywane w odpowiednich momentach.
Czy warto budować dom zeroenergetyczny?
Decyzja o budowie domu zeroenergetycznego cieszy się coraz większym zainteresowaniem, a wynika to z pozytywnych opinii na temat takich budynków. Obowiązujące przepisy prawa budowlanego promują stosowanie rozwiązań ekologicznych i energooszczędnych, dlatego wybór domu samowystarczalnego pozwala na uniezależnienie się od rosnących cen energii elektrycznej i surowców, takich jak węgiel.
Proces budowy domu zeroenergetycznego może wydawać się początkowo wymagający. Obejmuje wybór odpowiedniego projektu oraz współpracę z fachowcami, którzy połączą w spójną całość systemy odnawialnych źródeł energii, a także zadbają o właściwą izolację i szczelność budynku. Wysokie koszty inwestycji, w połączeniu z rosnącymi cenami materiałów budowlanych, mogą być zniechęcające. Warto jednak pamiętać, że w dłuższej perspektywie czasu poniesione nakłady zwracają się dzięki oszczędnościom na rachunkach za energię i ogrzewanie.
Dom zeroenergetyczny to nie tylko korzyści finansowe. Zapewnia on niemal bezobsługowe użytkowanie, wpływa na poprawę jakości powietrza w jego wnętrzu i otoczeniu, a także wpisuje się w ideę zrównoważonego rozwoju, przyczyniając się do ochrony środowiska.
