Branża OZE z roku na rok rośnie w siłę, co widoczne jest między innymi we wzroście udziały odnawialnych źródeł energii w rynku energetycznym. Tym samym wzrasta również popularność technologii służących do produkcji zielonej energii. Coraz częściej można słyszeć, że przedsiębiorcy zastanawiają się nad uruchomieniem własnych elektrowni słonecznych. Jak więc założyć farmę fotowoltaiczną? O czym pamiętać i co warto wiedzieć w związku z taką inwestycją?
Przeczytaj także:
Czym jest farma fotowoltaiczna? Czy warto w nią inwestować?
Farma fotowoltaiczna to instalacja fotowoltaiczna o dużej mocy, zwykle umiejscowiona na gruncie. Nie istnieje ściśle określona granica mocy oddzielająca dużą instalację PV od farmy fotowoltaicznej, ale przeciętna moc farm waha się zazwyczaj od 0,5 do 5 MWp. Istnieją także znacznie większe obiekty, jak na przykład Bhadla Solar Park w Indiach, otwarty w 2020 roku, o mocy 2245 MW, będący największą farmą PV na świecie.
Budowa tego typu jest konstrukcyjnie zbliżona do typowej instalacji fotowoltaicznej na gruncie. Jednak struktura kosztów jest inna niż w przypadku mikroinstalacji. Głównym elementem kosztowym, pochłaniającym około 50% całkowitych wydatków, są panele fotowoltaiczne. Ponadto bardzo duży wpływ na finalną wartość inwestycji mają wpływ takie czynniki poboczne jak transport, monitoring, okablowanie, ogrodzenie czy stacja transformatorowa. Różni się także cel budowy farmy PV. Energia wyprodukowana przez farmę zazwyczaj nie jest wykorzystywana na potrzeby własne inwestora, lecz sprzedawana, na przykład w ramach aukcji OZE lub poza nimi.
W Polsce, inwestycje w budowę farm PV stają się coraz bardziej popularne, co wynika z ich potencjału jako atrakcyjnego przedsięwzięcia biznesowego. Farma fotowoltaiczna może stanowić opłacalny pomysł na biznes, szczególnie w kontekście rosnącego zapotrzebowania na odnawialne źródła energii i wspierania zielonej transformacji energetycznej.
Inwestycja w farmę fotowoltaiczną — jak zacząć?
Realizacja projektu budowy farmy fotowoltaicznej nie należy do szczególnie skomplikowanych przedsięwzięć, ale wiąże się z koniecznością przeprowadzenia szeregu przygotowań, w tym również tych związanych z aspektami prawnymi. Proces przygotowawczy obejmuje różne formalności, które mogą sprawić, że całość działań jeszcze przed rozpoczęciem prac budowlanych zajmie nawet blisko 2 lata.
Lokalizacja farmy fotowoltaicznej
Rozpoczynając przygotowania do budowy farmy fotowoltaicznej, istotne znaczenie ma wybór odpowiedniej działki. Co ważne, nie każdy grunt nadaje się bowiem do takiej inwestycji. Działka pod budowę farmy PV powinna spełniać określone warunki:
Uwarunkowania powierzchni — idealna działka na instalację fotowoltaiczną powinna być wolna od obiektów, które mogłyby rzucać cień na moduły, jak np. drzewa, budynki czy wzniesienia. Powinna być również w miarę płaska i zorientowana na południe, aby maksymalizować efektywność generowania prądu przez panele.
Wielkość i wymiary — konieczna jest wystarczająca przestrzeń, aby panele fotowoltaiczne mogły być zamontowane w odpowiedniej odległości od siebie i nie zacieniać się wzajemnie. Dla farmy o mocy około 1 MW wymagana jest działka o powierzchni około 2 ha i minimalnej szerokości 50 m.
Infrastruktura — z ekonomicznego punktu widzenia ważne jest, aby w pobliżu wybranej działki znajdowała się linia elektroenergetyczna, najlepiej nie dalej niż 200 m, ponieważ większa odległość zwiększa koszty przyłączenia. Ponadto wymagana jest utwardzona droga dojazdowa, umożliwiająca dostęp do farmy dla ciężkiego sprzętu.
Klasa gruntu — z przyczyn prawnych, pod inwestycje fotowoltaiczne najczęściej wykorzystuje się ziemie orne klasy IV (a, b), V lub VI. Budowa farmy PV na gruntach lepszej klasy jest teoretycznie możliwa, ale wymaga dodatkowych działań związanych z tzw. odrolnieniem i uzyskaniem zgody Ministra.
Wybór odpowiedniej działki jest zatem procesem, który wymaga starannego przeanalizowania różnych aspektów, zarówno technicznych, jak i prawnych, aby zapewnić optymalne warunki dla efektywnej i rentownej farmy fotowoltaicznej.
Projekt instalacji fotowoltaicznej
Kolejnym etapem w procesie budowy farmy fotowoltaicznej jest jej zaprojektowanie. Projekt powinien szczegółowo uwzględniać szereg elementów, które mają bezpośredni wpływ na wydajność systemu, rentowność inwestycji oraz spełnienie wymogów urzędowych. Do najważniejszych aspektów projektu należą:
Główne parametry inwestycji — należy określić moc instalacji, technologię oraz specyfikację urządzeń, co bezpośrednio wpływa na wydajność i rentowność farmy.
Układ urządzeń na działce — należy precyzyjnie zaplanować rozmieszczenie modułów fotowoltaicznych i inwerterów, ponieważ ma to znaczenie dla optymalnego wykorzystania dostępnej przestrzeni.
Trasy przewodów — planowanie ścieżek przewodów jest ważne dla efektywnego i bezpiecznego przesyłania energii.
Schematy elektryczne i dobór stacji transformatorowej — są to istotne dla prawidłowego funkcjonowania całego systemu.
Systemy oświetlenia i bezpieczeństwa — elementy takie jak ogrodzenie, monitoring, ochrona są niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa instalacji.
Analiza potencjalnej produkcji energii — jest to ważne dla oceny efektywności inwestycji i przewidywania przyszłych dochodów.
Kalkulacja efektywności przedsięwzięcia — obejmuje ocenę opłacalności projektu w dłuższej perspektywie.
Założenia techniczne projektu mają znaczenie nie tylko dla wydajności systemu i docelowych zysków, ale również są podstawą do wydawania decyzji urzędowych, na przykład związanych z warunkami przyłączeniowymi.
Procedury związane z budową farmy fotowoltaicznej
Pierwszym i niezbędnym dokumentem wymaganym przed podjęciem jakichkolwiek prac budowlanych jest uzyskanie decyzji środowiskowej. Jest ona wymagana w przypadku, kiedy farma PV w znacznym stopniu będzie wpływać na środowisko naturalne, a powierzchnia jej zabudowy będzie wynosiła więcej niż 0,5 ha na terenach objętych ochroną lub 1ha w przypadku pozostałych terenów. Uzyskanie decyzji jest konieczne, aby następnie zostało wydane pozwolenie na budowę.
Kolejnym aspektem jest uzyskanie warunków zabudowy, jeśli dla danej działki nie ma wydanego miejskiego planu zagospodarowania przestrzennego. A tak jest w przypadku większości terenów. Kolejnym etapem jest załatwienie spraw związanych z warunkami przyłączenia do sieci. Farma fotowoltaiczna nie będzie skutecznie produkować prądu, jeśli nie zostanie podłączona do sieci energetycznej. Co istotne, po złożeniu wniosku, średni czas oczekiwania na jego rozpatrzenie wynosi nawet 150 dni.
Przedostatnim etapem jest uzyskanie pozwolenia na budowę. Jest ono wymagane przez ustawę o prawie budowlanym. W przypadku, gdy farma PV będzie miała większą moc niż 1 MW, inwestor będzie musiał postarać się o koncesję. Co istotne, farmy o mocy powyżej tej wartości, będące w trakcie budowy, powinny starać się o uzyskanie promesy koncesji. Jest to obietnica jej przyznania po ukończeniu prac budowlanych. W tym celu składa się odpowiednie dokumenty do URE.
Budowa farmy fotowoltaicznej krok po kroku
Po zakończeniu etapu formalności prawnych rozpoczyna się właściwa budowa farmy fotowoltaicznej. Pierwszym krokiem w pracach budowlano-montażowych jest sporządzenie projektu wykonawczego. Jest to uszczegółowiony plan budowlany, który stanowi niezbędny element dla efektywnej i zorganizowanej realizacji projektu.
W pierwszej kolejności należy zająć się samą działką, aby możliwe było bezpieczne przeprowadzenie prac. Najlepiej wyrównać jej powierzchnię oraz zabezpieczyć cały obszar ogrodzeniem, systemem monitoringu albo przy pomocy firmy ochroniarskiej. Na tym etapie warto również zadbać o dostępność tymczasowego źródła prądu, organizację punktu sanitarnego i oświetlenie terenu. W międzyczasie na plac budowy powinny dotrzeć zamówione wcześniej elementy instalacji, takie jak systemy montażowe, trafostacje, okablowanie, inwertery, zabezpieczenia oraz panele fotowoltaiczne. Dostawa tych komponentów powinna być zsynchronizowana z postępem prac, aby zapewnić płynność realizacji inwestycji.
Po zakończeniu wstępnych prac przygotowawczych na działce rozpoczyna się etap prac instalacyjnych. Dalszy proces budowy uzależniony jest od rodzaju zaplanowanego systemu montażowego. Najpopularniejsze są farmy, na których wbija się podpory w ziemię przy pomocy specjalnej maszyny. Innym rozwiązaniem jest wykorzystanie jako podstawy betonowych konstrukcji, ale wymaga to większego nakładu pracy. W obu przypadkach, po montażu poziomych i pionowych elementów konstrukcji, rozpoczyna się montaż modułów fotowoltaicznych, rozkładanie przewodów oraz zakładanie zabezpieczeń i instalacji uziemiającej.
Ostatnim etapem realizacji projektu jest spięcie całej instalacji w jedno i zgłoszenie do OSD o zakończeniu prac montażowych i gotowości do podłączenia farmy do sieci. Na koniec następuje jeszcze odbiór przeprowadzany przez specjalistów. Po nim wykonuje się rozruch technologiczny elektrowni słonecznej. Właśnie od tego momentu farma PV produkuje energię elektryczną i wysyła ją do sieci energetycznej.
