Instalacje fotowoltaiczne to technologia, która nie tylko stale jest ulepszana, ale także jej popularność praktycznie z każdym miesiącem rośnie. Co jednak istotne, ich działanie systemów fotowoltaicznych jest efektywne tylko pod warunkiem, że odpowiednio się o nie dba. Niezbędne jest więc wykonywanie okresowych przeglądów, które zapewnią prawidłowe funkcjonowanie podzespołów i tym samym optymalną produkcję energii elektrycznej do zaspokojenia zapotrzebowania na nią gospodarstwa domowego lub firmy. Kiedy potrzebny jest serwis fotowoltaiki?
Przeczytaj także:
Montaż instalacji fotowoltaicznej – pozwolenie na budowę czy zgłoszenie?
Czy można wykonać instalację fotowoltaiczną na zabytkowym budynku?
Jak często przeprowadza się przegląd instalacji fotowoltaicznej?
Instalacje fotowoltaiczne to urządzenia, które traktowane są jak wszystkie inne, domowe instalacje elektryczne. Przewidziano więc dla nich ustawowo przeglądy co pięć lat. Specjaliści z branży fotowoltaicznej zauważają jednak, że instalacje fotowoltaiczne znacznie różnią się od zwykłych domowych. Z tego też względu okres pomiędzy przeglądami warto skrócić nawet do dwóch lat. Warto także pamiętać, że niektórzy producenci komponentów do instalacji PV uważa za warunek konieczny przeprowadzenie przeglądu, aby gwarancja mogła obowiązywać.
Kiedy potrzebny jest serwis fotowoltaiki?
Fotowoltaika generalnie charakteryzuje się niską awaryjnością, jednak jako instalacja elektryczna wymaga regularnych konserwacji, a w razie konieczności, prac serwisowych, podobnie jak wszystkie systemy elektryczne. Warto więc rozważyć skorzystanie z usług serwisowych, gdy zauważone zostaną sygnały takie jak:
nagły spadek wydajności instalacji, który może być częściowy lub całkowity,
wzrost opłat za prąd, sugerujący zmniejszenie efektywności systemu,
obserwowane nieprawidłowości wizualne, na przykład poluzowane elementy konstrukcji czy uszkodzenia mechaniczne paneli,
nietypowe zachowanie falownika, na przykład emitowanie głośnych dźwięków sygnalizujących problemy w pracy urządzenia.
Ponadto regularne przeglądy serwisowe mogą być wymagane przez firmę, która dokonała montażu instalacji w celu utrzymania ważności gwarancji. Okresowe kontrole techniczne, które są przeprowadzane zgodnie z harmonogramem określonym w umowie gwarancyjnej, są niezbędne do zachowania jej warunków. W przeciwnym razie użytkownik może stracić gwarancję na cały system PV lub poszczególne jego elementy.
Na czym polega regularny serwis fotowoltaiki?
Serwis instalacji fotowoltaicznej może obejmować szereg działań, które wykraczają poza standardowe naprawy. W ramach przeglądu instalacji fotowoltaicznej zawierać się mogą takie działania, jak:
Inspekcja wzrokowa elementów zestawu fotowoltaicznego oraz połączeń, pozwalająca szybko zidentyfikować ewentualne usterki, jak np. poluzowanie konstrukcji czy uszkodzenia modułów. Taką inspekcję wzrokową może przeprowadzić nawet właściciel instalacji PV.
Sprawdzenie zabezpieczeń stało i zmiennoprądowych, czyli zabezpieczeń AC i DC.
Wykonanie kontrolnych pomiarów elektrycznych, w tym między innymi napięcia obwodu otwartego, rezystancji izolacji i prądu zwarciowego, a także sprawdzenie ochrony przeciwporażeniowej.
Analiza termowizyjna instalacji, umożliwiająca wykrycie miejsc o zwiększonej temperaturze, co może wskazywać na ryzyko przegrzewania się komponentów lub potencjalne zagrożenie pożarowe.
Kontrola stabilności konstrukcji mocującej, weryfikacja stanu klem i elementów wsporczych pod kątem korozji i innych uszkodzeń.
O ile jest to wykonalne, ocena stanu przewodów AC i DC, zwracając uwagę na mechaniczne uszkodzenia izolacji – ma to szczególne znaczenie w przypadku instalacji naziemnych lub w obszarach, gdzie mogą one być narażone na działanie zwierząt lub osób trzecich.
Kontrola czystości modułów, regularne czyszczenie paneli fotowoltaicznych – jest to ważne dla utrzymania pełnej wydajności i zapobiegania awariom.
Diagnostyka inwertera w celu wykrycia ewentualnych błędów w pracy instalacji oraz samego urządzenia.
Naprawa lub wymiana części instalacji, które uległy uszkodzeniu.
Nie wszystkie wymienione działania trzeba koniecznie przeprowadzać przy każdej wizycie serwisanta, jednak okresowe sprawdzenie poszczególnych komponentów systemów jest jak najbardziej zalecane przez specjalistów. Lista prezentuje najczęściej wykonywane prace, jednak zakres serwisu może być szerszy i dostosowany do specyficznych zaleceń producentów elementów instalacji fotowoltaicznej.
Serwis instalacji fotowoltaicznej – jak często go robić?
Wielu inwestorów, zanim jeszcze zdecyduje się na fotowoltaikę, zastanawia się jak często będą musiały być zaplanowane serwisy. Jak wspomniano na początku, prawne regulacje wymagają jednego przeglądu na pięć lat, jednak wiadomo, że w niektórych przypadkach lepiej jest częściej przeprowadzać serwisy. Swoje wskazówki w tej kwestii wydało także Stowarzyszenie Branży Fotowoltaicznej Polska PV:
wizualna kontrola stanu instalacji PV – 1/ rok,
monitoring pracy instalacji – 1/ kwartał,
pomiary kontrolne – 1/ 5 lat,
ocena czystości paneli – 1/ kwartał,
czyszczenie modułów – 1/ rok, chyba że wymagane jest częściej,
analiza pracy falownika – 1/ 5 lat,
sprawdzenie zabezpieczeń – 1/ 5 lat,
badania termowizyjne – z reguły nie są obowiązkowe, ale można przeprowadzić,
kontrola okablowania – 1/ rok.
Kiedy można naprawiać panele fotowoltaiczne?
Panele fotowoltaiczne są komponentem instalacji narażonym na trudne warunki atmosferyczne, co może skutkować różnymi awariami. Moduły fotowoltaiczne z reguły nie posiadają elementów, które podlegałyby naprawie. Działania serwisowe, które można zastosować w przypadku paneli fotowoltaicznych, to głównie:
wyczyszczenie powierzchni paneli,
wymiana złączy MC-4 lub przewodów znajdujących się w skrzynce przyłączeniowej,
wymiana diod bocznikujących, które również są umieszczone w skrzynce przyłączeniowej.
W przypadku poważniejszych uszkodzeń, takich jak pęknięcia, hot-spoty, korozja czy zaawansowana delaminacja, często jedyną opcją jest wymiana całego uszkodzonego modułu, ponieważ dalsze użytkowanie takiego panelu może nie być bezpieczne lub efektywne.
Naprawa paneli fotowoltaicznych – co w przypadku uszkodzenia szyby?
Uszkodzenia szyby chroniącej są jednymi z najczęstszych problemów paneli fotowoltaicznych. Niestety naprawa paneli poprzez wymianę szyby nie jest możliwa. Powodem jest to, że w przypadku uszkodzenia hartowanej szyby ochronnej bardzo prawdopodobne jest to, że usterka dotknęła również delikatnych ogniw krzemowych, które są wrażliwe na pęknięcia. Takie uszkodzenia mogą skutkować powstawaniem hot-spotów, czyli miejsc o podwyższonej temperaturze, które zwiększają ryzyko samozapłonu.
Dodatkowo, nawet jeżeli udałoby się potwierdzić, że ogniwa nie poniosły szkody, na przykład za pomocą badań termowizyjnych, wymiana szyby w panelu jest procesem praktycznie niemożliwym. Panele fotowoltaiczne są produkowane w sposób warstwowy, gdzie szyba i ogniwa są trwale zespolone podczas procesu laminacji, odbywającego się w warunkach próżniowych i przy wysokiej temperaturze. Proces ten jest trudny do odtworzenia poza warunkami fabrycznymi, a poniesione nakłady pracy i koszty finansowe związane z wymianą tego elementu mogą przewyższać korzyści z naprawy. W związku z tym, często bardziej opłacalna staje się wymiana całego modułu fotowoltaicznego.
